Jak prawidłowo zmierzyć obiekt przed oprawą?
Obrazy na płótnie (na blejtramie, na krośnie malarskim)
Bardzo ważną czynnością przy oprawie obrazu olejnego jest prawidłowe wymiarowanie. Z uwagi na fakt, że płótno naciągnięte jest zwykle na czterech połączonych ze sobą listwach, w wyniku zmian wilgotności i temperatury, może wystąpić zmiana geometrii obrazu. Na wstępie połóżmy obraz na stole i przyjrzyjmy się, czy przylega on do powierzchni całą płaszczyzną i czy nie jest wypaczony. Następnie sprawdźmy czy wszystkie kąty są proste np. mierząc przekątne - powinny posiadać tę samą długość. Innym praktycznym sposobem jest przyłożenie kątownika lub porównanie z krawędziami blatu np. stołu.
Teraz przystępujemy do właściwego pomiaru. Metalową lub drewnianą metrówką obmierzamy obraz z 4 stron porównując wymiary parami. Do oprawy wybieramy zawsze maksymalną wartość.
Akwarela, rysunek, fotografia
Ze względów estetycznych oraz ochronnych oprawa tego typu obiektów wymaga stosowania passe-partout, (równo przyciętego kawałka kolorowej tektury z wyciętym wewnątrz otworem - kadrem), który eksponuje obraz. Z powodów technicznych otwór passe-partout jest mniejszy od rozmiarów rysunku lub fotografii o około 1 cm. Zdarzają się też wyjątki. Oznacza to, że możemy dowolnie kreować ekspozycję obrazu, pokazać to na czym szczególnie nam zależy, przykrywając mniej istotne obszary dzieła.
Rozróżniamy dwa sposoby wymiarowania:
- gdy określony jest wymiar zewnętrzny ramy np. rama w standardowym formacie
- wymiar zewnętrzny jest dowolny gdy ramę wykonujemy na zamówienie
Najpierw ustalamy rozmiar kadru:
- dla fotografii jest to format zewnętrzny pomniejszony o 1 cm (po 0,5 cm z każdej strony)
- akwarela i rysunek - podobnie chyba, że kompozycja wymaga indywidualnego wymiarowania.
- w grafice kadr powinien być większy o około 0,5 cm z każdej strony od odcisku matrycy, tak aby uwidocznić sygnaturę autora.
!dokonując pomiaru należy pamiętać, aby sygnatura autora była widoczna w całości.
W pierwszym przypadku, aby obliczyć szerokości marginesów passe-partout należy od wymiaru wewnętrznego ramy odjąć wymiar kadru i podzielić na dwa.
Przykład 1
Rozmiar ramy: 40 x 50 cm, rozmiar kadru: 20 x 30 cm
Obliczania:
40 – 20 : 2 = 10 cm
50 – 30 : 2 = 10 cm
Szerokości marginesów passe-partout są jednakowe i wynoszą Boczny, Górny, Dolny = 10 cm
Przykład 2
Ustalenie rozmiaru zewnętrznego passe-partout np. do portretu wykonanego węglem na papierze formatu 40 x 60 cm. Format kadru po uwzględnieniu aspektów technicznych i estetycznych wynosi: 38 x 55 cm, a szerokości marginesów passe-partout Boczny, Górny = 7 cm Dolny = 7,4 cm
Obliczanie:
38 + ( 7 + 7 ) = 52 cm
55 + ( 7 + 7,4 ) = 69,4 cm
Rozmiar zewnętrzny passe-partout do portretu o podanych wyżej parametrach wynosi 52 x 69,4 cm
Tkaniny i hafty
W przypadku wymiarowania haftów sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana, gdyż w procesie wyszywania kanwa nierzadko znacznie zmienia swoje gabaryty. Aby znaleźć wymiar wewnętrzny passe-partout (kadru) należy rozpiąć i uformować szpilkami lub małymi gwoździkami tkaninę na arkuszu styropianu lub miękkiej płyty. Tak ustabilizowaną tkaninę wymiarujemy identycznie jak rysunek lub akwarelę.
